مانند یک کامپیوتر فکر کنید
چطور بهترین تصمیم ها را در هر شرایطی بگیریم؟
یکی از سخت ترین کارهای دنیا تصمیم گیری است، زیرا هنگام تصمیم گیری نه تنها با منطق بلکه با احساستان نیز باید وارد مذاکره شوید. برنده جایزه نوبل روانشناس بنام دنیل کانیمن متوجه کمبود یک روش اساسی در تصمیم گیری افسران ارشد وزارت دفاع آمریکا اوایل سال 1950 شد.
کانیمِن متوجه شده بود روند تصمیم گیری در تشخیص صلاحیت افراد داوطلب افسری نه تنها کارآمد نیست بلکه زمان ،پول و انرژی تصمیم گیرنده و سازمان را با اتخاذ تقریبا 97% تصمیم اشتباه هدر میدهد. اما در کمال تعجب، افسران ارشد این شیوه تصمیم گیری را به شدت قبول داشتند و به صحیح بودن آن باور قلبی داشتند.
کانیمن بعدها این تضاد را اثر توهم اعتبار نامید و به منظور خنثی کردن این اثر مخرب روشی را ابداع کرد تا افسران بتوانند با توجه به ملاک های مختلف تصمیم گیری بهترین گزینه را انتخاب کنند و بتوانند به انتخاب خود ایمان داشته باشند.
بعدها کانیمِن توانست این روش را تعمیم دهد و آنرا عمومی کند. او در کتابش “فکر کردن، سریع و آهسته” توانست به طرز خارق العاده ای استفاده از این شیوه تصمیم گیری را ساده سازی کند تا نه تنها افسران ارشد وزارت دفاع آمریکا بلکه افراد عادی در زندگی روزمره نیز از آن استفاده کنند.
کانیمِن با مطالعه علم کامپیوتر و ترکیب آن با علم روانشناسی توانست یک روش اصولی و تضمینی برای اتخاذ تصمیم های صحیح در هر شرایطی بدست آورد. روش کانیمِن نه تنها در تصمیمات روزمره میتواند به ما کمک کند،بلکه در تصمیمات سخت و دشوار تجاری نیز کاربرد دارد.
امروزه مدیران ارشد شرکت های بزرگ باید حتما روش کانیمن را فراگرفته باشند و آنرا به کارمندان خود آموزش دهند. شما نیز در این مقاله روش تصمیم گیری کانیمِن را میخوانید و از این به بعد قادر خواهید بود بهترین تصمیمات را در هر شرایطی اتخاذ کنید ، تصمیماتی مانند :
تصمیم گیری در مورد استخدام کارمند جدید
تصمیم گیری در مورد انتخاب شغل
تصمیم گیری در مورد ادامه ی مسیری که انتخاب کردید
تصمیم گیری در مورد روابط دوستانه و خانوادگی
تصمیم گیری در مورد همکاری های تجاری
تصمیم گیری در خرید
و …
روش کانیمِن بعد از گذشت بیش از نیم قرن هنوز اعتبار خود را حفظ کرده است و از بهترین روش های موجود تصمیم گیری صحیح و منطقی به حساب می آید :
چطور بهترین تصمیم ها را در هر شرایطی بگیریم؟
مانند یک کامپیوتر فکر کنید (روش تصمیم گیری کانیمِن) :
برای استفاده از روش تصمیم گیری کانیمِن در قدم اول :
باید چند ویژگی انتخاب کنید که پیش نیاز موفقیت در موقعیت مورد نظر است (برای مثال در مورد استخدام یک کارمند : دارای مهارت های ارتباطی، قابل اعتماد بودن، مسئولیت پذیر بودن و … – این موارد تا 6 عدد بهترین است + ویژگی های مشخص شده باید کاملا از هم تفکیک شده و مستقل باشند، طوری که بتوانید با پرسیدن یک سوال مشخص بفهمید مهارت مورد نظر در شخص وجود دارد یا خیر)
سپس، در قدم دوم
یک لیست از سوال هایی تهیه کنید مخصوص هر ویژگی که بدنبال وجود یا عدم وجود آن هستید و در مورد سنجش آن فکر کنید (برای مثال: سوال اول : آیا میتوانید با یک فرد غریبه به راحتی ارتباط برقرار کنید؟ سپس با توجه به پاسخ طرف مقابل یا خودتان از 1 تا 5 امتیاز بدهید و یا از خیلی بد تا خیلی خوب آنرا مشخص کنید)
فقط طراحی این دو قدم ابتدایی حداقل 1 ساعت و نیم طبق میانگین کانیمِن باید وقت شما را بگیرد؛ مهم ترین ویژگی ها را باید مشخص کنید و بهترین سوال ها را باید طراحی کنید. اگر در حال استخدام کارمند جدید هستید، این سرمایه گذاری زمانی 1.5 ساعته میتواند سال ها برای شما ارزشمند باشد !
برای نتیجه گیری بهتر، باید هر ویژگی را در زمان مخصوص به خودش بپرسید و اعتبار دهی کنید. هرسوال را بعد از پاسخگویی امتیازدهی کنید و بعد به سراغ سوال بعدی بروید.
سپس برای نتیجه گیری نهایی بین گزینه های مختلف، با توجه به مقدار بیشترین امتیاز باید تصمیم گیری کنید… حتی اگر تصمیمی باشد که قلبا دوست ندارید. برای اتخاذ بهترین تصمیم ها نباید احساستان را در اطلاعات گردآوری شده دخالت دهید.
یک مثال دیگر
شاید بخواهید در مورد انتخاب دو شغل کارمندی در یک شرکت دولتی و کارآفرینی در حوزه ی مورد علاقه تان تصمیم گیری کنید.
شغلی که شما میخواهید باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟ (پولساز, آینده دار, فعال و …) سپس با پرسیدن سوالات دقیق و حساب شده ،هر ویژگی را باید بین 1 تا 5 امتیاز دهی کنیم.
گزینه اول – کارمندی
سوال اول : کارمند بودن در فلان شرکت تا چه میزان میتواند پولساز باشد؟ (2)
سوال دوم : کارمند بودن در فلان شرکت تا چه اندازه میتواند در آینده من را به اهدافم نزدیک کند؟ (1)
و …
گزینه دوم – کارآفرینی
سوال اول : کارآفرینی در حوزه مورد علاقه ام تا چه میزان میتواند پولساز باشد؟ (5)
سوال دوم : کارافرینی در حوزه مورد علاقه ام تا اندازه میتواند در آینده من را به اهدافم نزدیک کند؟ (4)
و …
شما بعد از استفاده از این روش، دیگر به صورت احساسی و فقط به کمک “حس خوب داشتن…” تصمیم گیری نمیکنید و در آینده از منطقی بودن تصمیمی که گرفتید حتما خوشحال خواهید بود. اگر به کمک روش کانیمن در مورد استخدام تصمیم گیری کنید، شاید سال ها از تصمیم گیریتان سرافراز باشید زیرا بهترین گزینه را انتخاب کردید و مانند مدیران سنتی فقط صرفا به خاطر اینکه “تو چشاش نگاه کردم و احساس کردم فرد صحیحی برای این کار است…” تصمیم های احساسی نخواهید گرفت.
